Ancak 60-70'li yıllara gelindiğinde Sistem Yaklaşımı da dahil olmak üzere bu teoriler yetmemeye, bazı noktalarda tıkanmaya başladılar. Çünkü yaşanılan dünya büyük ölçüde değişmiş, genel olarak durağan ve kapalı özellikler gösteren çevre koşulları daha büyük bir hızla hareket etmeye ve organizasyonları etkilemeye başlamıştır. 2. Dünya Savaşından sonra geçen zamanla birlikte ülke ekonomileri toparlanmaya, teknolojide büyük değişim ve gelişmeler yaşanmaya ve dünya bugünkü küreselleşme denilen aşamaya doğru hızla ilerlemeye başlamıştır. Dolayısıyla organizasyonlar çok büyük bir hızla değişen çevresel ve teknolojik gelişmelere ve farklı çevre koşullarına uyum gösterme zorunluluğunu hissetmişlerdir.

Hatırlanacağı gibi Klasik Yaklaşımın üzerinde önemle durduğu üç ana konu olmuştur: etkinlik, genel ilkeler ve en iyi örgütsel yapı konuları ayrıntıları ile alınmıştır. Böylece bu üç konu ile ilgili olarak geliştirilen ve her yerde geçerli (üniversal) yönetim ve organizasyon ilkelerinin uygulanması ile en iyi organizasyon yapısını kurmak ve işletmek mümkün olacaktır.

Sistem Yaklaşımı ise yerini 60'ların sonlarından itibaren "Durumsallık" ya da "Koşul Bağımlılık" denilen teoriye bırakmıştır. Çünkü Sistem Yaklaşımı soyut kavramlara dayanmış ve genel şeyler söylemiş olduğundan çeşitli düşünürler yönetim görüşlerinin yarattığı kargaşadan kurtulamamışlar, bu nedenle de Sistem Yaklaşımı yetersiz kalmıştır. Sistem Yaklaşımının esas amacı, kantitatif yaklaşımlarla sonuç alınamayan konulara tüm bilim dallarının etkilerini kapsayan genel formüller geliştirme ve kolay anlaşılır ortak noktalar bulmaktır. 70'lerden itibaren uygulamada karşılaşılan güçlükler ve somut olarak var olan güç ve baskılardan hareket eden durumsallık kavramı gelişmeye başlamıştır. Bu yaklaşımla örgütlerin karşılaştıkları sorunlara sadece klasik kuramların katı kuralları ve varsayımları ile veyahut da Sistem yaklaşımlarının genel ve soyut ilkeleri ile çözüm aranmaktan vazgeçildiği görülmektedir.

"İlkeleri ve en iyi organizasyon yapısını esas alan yukarıdaki yaklaşımların üniversal ve öngörücü bir nitelik taşımalarına karşılık, Durumsallık Yaklaşımı durumlarla ilgilidir ve öngörücü bir nitelik taşımamaktadır."

Yani organizasyon dış çevre koşullarına göre değişiklikler gösteren bir bağımlı değişkendir. İşte teknoloji burada karşımıza çıkmaktadır. Teknolojik değişme ve gelişmelerin toplum yaşamında çok önemli bir yer tuttuğu açıktır. Organizasyonlarda da başarmak istenen iş ve bunun için kullanılacak olan teknoloji oldukça etkili bir faktördür ve yapının belirlenmesinde önemli bir etkendir. Durumsallık Yaklaşımına temel oluşturan araştırmalarda da özellikle teknoloji-organizasyon yapısı ve teknoloji-organizasyon büyüklüğü ilişkileri ve etkileşimi oldukça fazla yer tutmuştur.

1. Organizasyonlarda tek bir en iyi yol yoktur.
2. Organizasyonda kullanılan her bir yolun etki ve verimliliği farklıdır.

1950'lerin sonları ile 1960'larda organizasyon konularına pek alışılmadık bir pencereden bakılmaya başlanmış ve önceki yaklaşımlarda genel ilke olan "tek bir en iyi organizasyon yapısı oluşturmak" fikri kırılarak her şeyin "koşullara bağlı" olduğu fikri ortaya çıkmıştır. Bunun sonucu olarak da organizasyon yapısı ve örgütsel davranış ile çevre koşulları, teknoloji ve büyüklük arasındaki ilişkiler yoğun bir şekilde araştırılmaya başlanmıştır. "Durumsallık Yaklaşımı bir organizasyon yapısını karakterize eden belli başlı boyutlarla, organizasyonun içinde bulunduğu durum ve koşullar arasındaki ilişkileri araştırmaktadır."

"Durumsallık Yaklaşımı, Sistem kavramının önemli bir yönünü teşkil etmektedir. Buna göre, modern teori, otorite, liderlik, değişme vb. gibi "organizasyonlarda davranış" konularına mutlak ve basit değişkenler olarak değil, çeşitli durumlara, işin, görevin, teknolojinin, kültürel ve sosyo-politik çevrenin bir fonksiyonu, diğer bir deyişle bir çok değişkenin sonucu olarak bakmaktadır."

"Durumsallık Yaklaşımı" terimi ilk defa 1967 yılında çevre koşullarındaki belirsizlik ve değişkenliklerin organizasyonlara olan etkilerini tartışan Paul Lawrence ve Jay Lorsch tarafından kullanılmıştır.

• Joan Woodward
• Paul Lawrence - Jay Lorsch
• Aston Grubu
• E.L. Trist - K.W.Bamforth (Tavistock Enstitüsü)
• Charles Perrow
• James Thompson
• Tom Burns - G.M.Stalker
• Fred Emery - Eric Trist
• Robert Duncan'dır

Konumuz açısından özellikle teknoloji-organizasyon ilişkileri üstünde durmuş olan Woodward, Aston Grubu, Perrow ve Thompson oldukça önemlidir.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi Durumsallık Teorisi çevrenin çeşitli boyutlarının örgütün belirli ögeleri üzerinde belirleyici olduğunu kabul etmektedir.

Her organizasyon çeşitli çevresel ve içsel faktörlerin etkisi altında faaliyet göstermektedir. Dolayısıyla içinde bulunduğu çevresel koşulların özelliklerine göre organizasyonun yönetim biçimi ve yapısı etkilenecek, her örgüt farklı etkileşim ve ilişkilerle bu ihtiyaca cevap verecektir. Şu halde, en iyi denebilecek bir örgüt tipi, yönetim şekli, kural ve politika yoktur. Çevresel koşullara ve örgütün durumuna göre araştırma ve inceleme yapıp, en etkin sistem oluşturulmalıdır.

Durumsallık Yaklaşımının temel amacı yöneticilere organizasyon yapısı içinde başarıya ulaşmada muhtemel stratejileri önermektir. Yöneticiler açısından özellikle Durumsallık Yaklaşımının tercih edilmesinin bir çok nedeni bulunmaktadır. Öncelikle "en iyi tek yol" tercih edildiğinde belirli sorunlara aynı cevaplar alınmakta ve başarıya ulaşmada küçük adımlar atılmaktadır. Ayrıca farklı koşullarda önceden belirlenmiş kati yaklaşımların uygulanması durumunda iyi sonuçlar alınamamaktadır. Durumsallıkta tek bir plan ya da model yoktur. Amaca uygun değişkenler belirlenir ve bunlar içinden organizasyon için, içinde bulunulan dönem ve çevre koşulları dikkate alınarak en uygun karar verilir. Başka bir deyişle bu yaklaşımın temel dayanak noktası farklı yapısal biçimlerin farklı durumlar için uygun olduğudur. Bu nedenle Durumsallık Yaklaşımı yöneticilerin önce genel durumları gözden geçirdikten sonra organizasyon için en uygun olanını seçip, organizasyonu bu doğrultuda düzenlemelerini önermektedir.

"Durumsallık Yaklaşımı, alt sistemler anlamında organizasyon ve çevresi arasındaki karşılıklı ilişkileri anlamaya ve bu ilişkilerin niteliklerini ve çeşitlerini tanımlamaya çalışır. Organizasyonun çok değişkenli doğasını vurgular ve organizasyonların değişik durumlar ve spesifik koşullar altında nasıl faaliyet gösterdiklerini anlamaya çabalar."

Başka bir deyişle bir yandan organizasyon içindeki alt sistemlerin kendi aralarındaki ilişkilerle, diğer yandan da bu alt sistemlerin dış çevredeki çeşitli faktörlerle ilişkisini irdelemektedir.

Araştırmacılar örgütsel alt sistemlerin, çevredeki sosyal, politik ve ekonomik sistemlerle nasıl bir ilişkide olduğunu anlama gerekliliğini açıkça vurgulamışlardır.

Dışsal Faktörler: Müşteriler Pazar Koşulları Rekabet Devlet Müdahalesi

İçsel faktörler arasında önderlik, haberleşme, motivasyon bilgi akış sistemi vb. gibi faktörleri de sayabiliriz. İşte Durumsallık Yaklaşımı, içinde bulunulan durum ve koşulların bu faktörleri ve süreçleri nasıl etkileyeceğini araştırır. Başka bir deyişle durum ve koşullara göre bu unsurlara verilecek şekil farklı olacaktır. Durumsallık Yaklaşımını önceki teorilerden ayıran en önemli farklılık buradadır.

Şu halde Durumsallık Yaklaşımı dendiğinde, yönetim ve organizasyonda, her yerde geçerli evrensel ilkelerin olmadığını anlıyoruz.

ile birlikte ele almak ve sorunlara çözüm aramak gerekir.

Organizasyon yapısı ve süreçlerini etkileyen en önemli durum ve koşulların neler olduğu ve bunların organizasyonları nasıl ve ne ölçüde etkilediği bu konuda yapılan araştırmaların temelini oluşturmuştur. Bu aşamada en önemli değişkenler olarak "teknoloji" ve "çevre" ele alınmış, ve özellikle de organizasyonun "büyüklük" ve "yapı" faktörleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır.

Bilimsel Yönetim teorisi, görevlerin (işlerin) yerine getirilmesinde kullanılan tekniklerin geliştirilmesi için yapılan çalışmalarla karakterize olmuştu. Daha sonraları, işin sıralaması ve akışı önem kazandı. Temel konu çalışma tekniklerinin geliştirilmesiydi. Bireyler ve gruplar gibi sosyal faktörler varolan teknolojiye uyarlandı. Daha sonra bazı sosyal bilimciler organizasyon içindeki sosyal yapının önemini farkettiler. Bu keşifle birlikte İnsan İlişkileri Yaklaşımının gelişmesi geldi. Bu defa vurgu, bir sosyal grup üyesi olarak organizasyonda faaliyet gösteren insanın üstündeydi ve pek çok araştırmacı için teknoloji bu resmin dışına itildi. 1950'lerde teknoloji sosyal organizasyon çalışmalarında önemli bir değişken olarak yeniden dirildi.

"Erken Dönem" olarak adlandırılan bu süreçte, özellikle Trist ve Bamforth tarafından yapılan kömür madeni araştırmasını, ayrıca da Chapple, Sayles, Walker ve Guest gibi bazı bilimadamlarını sayabiliriz. Örneğin Sayles, insan ilişkileri yaklaşımına farklı bir bakış açısı getirerek, çalışma gruplarının, kendi yöntem ve süreçlerinden çok teknolojik değişmelerden etkilendiklerini söylemiştir.

Başka bir deyişle teknolojiyi, inputları output'a çevirmeye yarayan araçlar topluluğu olarak tanımlamak mümkündür. Bu araçlar fiziksel (makina, teçhizat, donanım vs.) olabileceği gibi fikirsel de (programlar, kavramlar vs.) olabilir. Örneğin, bir imalat işletmesi her iki tür aracı da kullanırken, bir danışmanlık firması daha çok ikinci tür araca ihtiyaç duyacaktır. Kısacası bir organizasyon, ister bir muhasebe firması olsun, ister turizm acentası veya bir gazete olsun, mutlaka ortaya çıkaracağı ürün veya hizmetin üretimi için belli düzeylerde teknoloji kullanacaktır.

Teknoloji ve Organizasyonla ilgili ilk en önemli ve ciddi çalışma 1953 yılında İngiliz sosyolog Joan Woodward ve ekibi tarafından yapılan araştırmadır. Araştırmacılar bu çalışmalarında geleneksel yönetim anlayışını test etmek üzere yola çıkmış ve bu yönetimin başarısızlığını ortaya koymuşlardır.

Güneydoğu Essex Teknik Okulu'ndan olan Joan Woodward ve ekibi İngiltere'de kullanılan yönetim ilkelerinin kapsamını incelemek üzere bir dizi çalışma yürütmüşlerdir. Araştırma 1953 yılında başlamış, ancak 1960'ların sonlarına doğru yapılan yeniden-analizlerle (re-analysis) devam etmiştir. Essex bölgesindeki 100 işçiden daha fazla işçisi olan firmaların yaklaşık %91'i ile görüşülmüştür. Görüşülen firmalardan 17 tanesi 1000 civarında işçiye sahipken, 35 tanesi 250'nin altında işçiye sahipti. Şirketlerin üretim alanları değişik olmakla birlikte, elektronik, kimya ve mühendislik firmaları göze çarpmaktaydı.

Çalışmalarının başlarında bir işletmenin yönetim teknikleri ile o işletmenin verimliliği ve büyüklüğü arasında anlamlı, direk bir bağlantı kuramamışlardır. Bu nedenle farklı değişkenleri incelemeye başlamışlar, firmaları üretim tekniklerine ve üretim sistemlerinin karmaşıklığına (kompleksliğine) bağlı olarak sınıflandırmışlar ve sonuç olarak da her gruptaki başarılı firmaların benzer yönetim pratikleri izlediklerini bulmuşlardır.

Woodward ve ekibi araştırma konusu olan işletmelerin kullandıkları üretim yöntem ve süreçlerini, bu süreçlerle çeşitli teçhizat ve donanım arasındaki ilişkilere, süreçlerde yapılan faaliyetlerin tekrarlanan cinsten olup olmadığına ve birbirleri ile ilişkilerine göre gruplamışlar ve bunun sonucu olarak üç ayrı teknolojik düzey belirlemişlerdir.

1. Birim Üretimi (Küçük partiler halinde)
2. Kitle Üretimi (Büyük partiler halinde)
3. Süreç Üretimi

İşletmeler kullandıkları teknolojilere göre bu şekilde sınıflanınca, her teknoloji türü için değişik bir organizasyon yapısının uygun olduğu ortaya çıkmıştır. Woodward, birim teknolojide küçük ve samimi grupların mevcudiyetini, katılmanın yüksek olduğunu, iş ilişkilerinde katılığın olmadığını; kitle üretiminde görevlerin açık-seçik belirlendiğini, emir-komuta-kurmay çalışmasının bulunduğunu; süreç teknolojide ise durumun birim teknolojiye benzediğini belirlemiştir. Ayrıca birim ve süreç üretiminde sözlü haberleşmenin yazılı haberleşmeden daha fazla kullanıldığı kitle üretiminde ise durumun bunun tam tersi olduğu görülmüştür.

Woodward ve ekibi, birim teknoloji kullanan ve en başarılı olan organizasyonların organik, en başarısız olanların da mekanik bir yapıya sahip olduklarını belirlemiştir. Kitle üretiminde ise durum bunun tamamen tersidir. Süreç teknolojisi kullanan ve başarılı olan işletmelerin ise birim üretim gibi organik yapıya sahip olduklarını belirlemiştir. Aşağıdaki şekil bu ilişkiyi göstermektedir.

Birim Mekanik Başarısızlık

Kitle Mekanik Başarı

Süreç Mekanik Başarısızlık

Bunun sebebleri neler olabilir? Birim teknoloji kullanan işletmelerde her şey müşteri isteklerine göre şekillendiğinden ve faaliyetlerin standart olmamasından dolayı personel arası ilişkiler ve haberleşme organik olmak zorundadır. Benzer şekilde, süreç üretimi yapan işletmelerde de kullanılan teknolojinin karmaşıklığı ve otomasyon daha az personeli gerektirmekte, varolan personel de teknik açıdan bilgili ve eğitimli olduğundan çok yakından kontrole gerek kalmamaktadır. Kitle üretiminde ise büyük partiler halinde ve standart bir üretim yapıldığından formal yapı daha uygun olmakta, kişiler arası ilişkiler ve görevler açık seçik belirlenmektedir.

Bu üç üretim biçimi bir sorunu beraberinde getirdi. Örneğin, özel bir bilgisayar üretiminde hangi teknoloji kullanılacaktı? Üretim aşamasında kitle üretimi fakat tasarım ve geliştirme aşamasında ise birim üretime güvenilmekteydi. Bu nedenle bu alanda çalışmalar yapan Hull ve Colins, Woodward'ın kullandığı teknoloji türlerine bir yenisini daha eklemişlerdir. Bu yeni teknoloji kitle üretimi teknolojisini geleneksel kitle üretimi ve teknik kitle üretimi olarak ikiye ayırmıştır.

Yönetim modeli kullanılan tekniklerin farklılığına göre değişkenlik gösterir. Ekonomik başarı, üretimin değişik tekniklerinin doğasındaki özel yollarla ortaya çıkan yönetim teknikleriyle belirlenir. Daha özel olarak, Woodward'ın bulduğu, hiyerarşi içindeki basamakların ve yönetici sayısının, saatle çalışan personele olan oranının kullanılan üretim tekniklerine bağlı olarak değiştiğidir.

Woodward, performans, organizasyonel yapı ve teknoloji arasında güçlü bir ilişki olduğunu savunmuştur. Birim ve süreç üretimi yapan yüksek performanslı organizasyonlar Neoklasik karakteristiklerini, kitle üretimi yapan yüksek performanslı organizasyonlar ise Klasik yaklaşımın karakteristiklerini taşımaktadırlar.

*Birim

*Süreç

*Düşük Uzmanlaşma *Az Karmaşık

Bu iki tür üretim karmaşık işleri gerektirdiği için neoklasik yaklaşımın organizasyonel yapısı doğrultusunda yönetilmelidir. Her iki teknoloji de düşük uzmanlaşma fakat yüksek bilgi düzeyi gerektirmektedir.

Temelde çalışanlar bu teknolojilerin kullanımında yeterince özgür ve sağduyulu olmalıdır. Kitle üretiminde ise böyle bir özgürlük yoktur ve sadece Klasik organizasyonun düzenlemeleri duruma uygun gelmektedir.

*Kitle üretimi

*Düşük Derinlik *Yüksek Formalizasyon

1. Teknik karmaşıklığın artmasıyla birinci kademe yöneticilerin kontrol alanlarının, yönetim basamaklarının sayısının ve direk işçilik-yönetici sayısı oranının etkilendiği görülmüştür.
2. Teknik karmaşıklık ile ilk kademe yönetici kontrol alanı ve yönetim şekli arasında ters bir ilişki vardır. Birim üretim ile Süreç üretimi benzer olarak daha dar bir kontrol alanına ve organik yönetim şekline sahiptir. Kitle üretimi ise geniş bir kontrol alanına ve katı-mekanik yönetim şekline sahiptir.
3. Belirli teknoloji kategorileri içindeki başarılı firmalar benzer karakteristiklere sahiptir. Daha az başarılı firmalar medyandan daha çok sapan organizasyon karakteristiklerine sahiptir.
4. Firmanın büyüklüğüyle (sahip olduğu işçi sayısı) teknik karmaşıklık ve organizasyon karakteristikleri arasında bir ilişki yoktur.

Bütün bu çalışmaların birleştiği nokta şudur: teknoloji organizasyonları anlamada çok önemli bir unsurdur.

Aston Grubu esas olarak organizasyon yapısının temel boyutlarını araştırmışlardır. Çalışmanın bir parçası olarak organizasyon yapısını ve fonksiyonlarını etkilemede önemli olabilecek faktörleri ölçmeye çalışmıştır. Yaklaşımları, teknolojiyle yapı arasında bir ilişki olduğu yönündedir fakat aynı zamanda büyüklük gibi başka etmenleri de dikkate almışlardır.

1. Operasyon Teknolojisi: İş akışında (ürünlerin üretimi ve dağıtımında) kullanılan teknoloji.
2. Materyal Teknolojisi: İş akışında kullanılan materyallerin (örn: hammadde) karakteristikleri.
3. Bilgi Teknolojisi: İş akışında kullanılan bilgi düzeylerinin karakteristikleri.

Aston Grubu bu noktada Woodward'dan ayrılmaktadır. Woodward teknolojiyi tüm organizasyonu etkileyen ve ilgilendiren genel bir faktör olarak tanımlarken, Aston Grubu organizasyon içindeki alt-sistemlerde varolan birim teknolojilerden bahsetmiştir. Aston Grubu bir organizasyondaki bütün teknolojileri "iş akışı entegrasyonu" adında bütünsel bir form altında toplamıştır. İş akışı entegrasyonu, bir firmanın diğer amaçlarına adapte edilebilir, ölçülebilir, bağımsız ve otomatikleşmiş faktörlerinden oluşmaktadır. Yani, Aston gurubu sadece üretim teknolojisiyle değil, organizasyonun bütün aşamalarında kullanılan teknoloji ile ilgilenmiştir.

Bulgulardan biri; birimlerin kullandığı teknoloji (iş akışı) ne kadar otomasyona yönelmişse, iş akışının sırası ve yönü ne kadar belirlenmişse, organizasyon o kadar mekanik ve standartlaşmış bir yapıya sahiptir. Bu sonuç Woodward araştırmasını destekler niteliktedir.

Yine Woodward'dan farklı olarak Aston Grubu'nun ifade ettiği en önemli sonuçlardan biri de teknolojinin yanı sıra organizasyonun büyüklüğü ile yapısı arasında da dikkate değer ilişkiler mevcuttur. Aston Grubu, çalışan personel sayısı anlamında büyüklük arttıkça, organizasyonda formalleşme ve standartlaşmanın da arttığını belirlemiştir. Ayrıca büyüklük arttıkça yapı üzerinde teknolojinin etkilerinin azaldığını, daha önemli başka değişkenlerin baskın hale geldiğini ifade etmişlerdir.

Sonuç olarak, Aston Grubu'na göre yönetimin temel aktiviteleri ve yapısal çerçevesi, firmanın üretimde kullandığı teknoloji tarafından çok kesin ve birebir şekilde etkilenmemektedir. Böylece, Aston Grubu'nda teknolojik zorunluluk tezi şüpheli hale gelmektedir. Ancak yine de onların çalışmasından da çıkan en temel sonuç, teknolojinin zorunlu bir belirleyici olmamasına rağmen, özellikle küçük üretim firmalarında büyük etkiye sahiptir ve üretim süreçlerine göre sınıflandırmalar yapılabilir.

Rutin olmaya işler ise pek az bilinen teknik ve metodun bulunduğu, mevcut teknik ve metodların başarılı olup olmayacağının da belirsiz olduğu, inputların standart olmadığı durumları ifade eder.

İŞ ÇEŞİTLİLİĞİ

Programlanabilir Rutin Mühendislik

görevler

Programlanamayan Sanat Rutin Olmayan

görevler

Buna göre her kategorideki firma değişik sorunlarla yüzyüze gelecek ve farklı teknolojiler kullanarak, farklı organizasyon yapıları oluşturacaktır. Örneğin, bir firma bildiği problem çözme tekniklerinde az istisnaya sahipse, yani nasıl süreçler ve metodlar kullanacağını biliyorsa, rutin teknoloji kullanacak ve bürokratik organizasyon yapısı daha uygun olacaktır. Mesela kamu kurumları buna bir örnektir. Bunun yanında bir sanatkarın kullandığı teknoloji de az istisnalı fakat iyi tanımlanamayan, programlanamayan niteliktedir.

Organizasyon yapıları ile teknoloji arasındaki ilişkiler konusunda diğer bir önemli çalışma J. Thompson'ın geliştirdiği ve organizasyonların kullandığı teknolojileri üç temel grupta sınıflayan çalışmadır. Thompson'a göre kullanılan teknoloji organizasyon yapısını belirleyen önemli bir unsurdur. Thompson'ın teknoloji tanımının ağırlık noktası teknolojinin öngördüğü karşılıklı bağımlılık ve faaliyetlerin koordinasyonu ile kontrolüdür.

Bu teknolojiler:

1. Bağlı Teknolojiler (Long-linked): Standart ürünlerin üretilmesinde faaliyetlerin birbirini takip eden bir teknolojiyi izlemesidir. Faaliyetler birbirlerine sıralı-karşılıklı bağlıdır. Kitle üretiminde olduğu gibi planlama ve denetleme çok önemlidir. Değişen isteklere fazla uyumlu değildir. Örneğin, Bakırköy PTT şubesinde bir işlemin yapılabilmesi için önce Bahçelievler PTT şubesindeki işlemlerin yapılmış olması şarttır.
2. Çözümleyici Teknoloji (mediating): Bu teknolojide birbirinden bağımsız birimler birbirlerine çeşitli işlemlerle bağlanmaktadır. Örneğin, ticari bankaların tasaruf ve yatırım yapanları kredi verenlerle birbirlerine bağlaması. Bu teknolojide sonuçlar bir takım yöntem ve kurallar arasından geçerek elde edilmektedir. Yani bürokratik bir yapı söz konusudur. Çeşitli isteklere uyumludur.
3. Yoğun Teknoloji (Intensive): Bu teknolojide yapılan işlemlerde kullanılan teknikler karşılıklı olarak birbirlerine bağlıdırlar. Burada nesne geri bildirim yoluyla kendisine en uygun tekniğin hangisi olduğunu göstermektedir. Örneğin, hastaneye yatan hastaların her birinin teşhis edilen bulgulara göre farklı muamelelere ihtiyaçları vardır. Organizasyon yapısında birimler arası yardımlaşma, haberleşme oldukça yüksektir ve birimler esnek bir yapıya sahiptir.

Bu sınıflaması ile organizasyonun en önemli fonksiyonunun kontrolü ve koordinasyonu sağlamak olarak kabul eden Thompson, kullanılan teknolojinin bu hususları nasıl etkileyeceğini göstermiştir.

Araştırmanın yapıldığı kömür ocaklarında eski sistemde 2-8 arasında değişen işçilerden oluşan gruplar halinde çalışılmaktaydı. Bu küçük grup üyeleri arasında ileri derecede bir dayanışma ve işbirliği mevcuttu. Her grubun bölgesi belirlenmişti. Bu bölgedeki kömürün çıkarılıp, vagonlara yüklenmesi ve taşınmasından belli bir grup sorumluydu. Eski yönteme "shortwall" adı verilmekteydi. Grup ilişkileri ve grup üyeleri arasındaki dayanışma iş haricinde de sürdürülüyordu.

Kömür damarlarının çeşitli kalınlıkta olması nedeniyle, kömür çıkarma işleminde değişiklik yapılması uygun görüldü. Shortwall yönteminden "longwall" yöntemi adı verilen yeni bir çalışma yöntemine geçildi. Bu yeni teknolojik gelişme ile taşıma konveyörlerle (yürüyen bant) yapılmaya başlandı. Yeni düzen işçiler arasında gruplaşmaları engelledi ve işçilerin toplum içindeki statülerinin değişmesine yol açtı. Bütün bunlar haberleşmeyi ve koordinasyonu aksattı. Duygusal gerilimlere yol açtığı gibi işin miktar ve kalitesini de etkiledi.

Bu değişiklikler işçiler arasında devamsızlıkların artmasından yeni sistemin dayandığı ilkelerin eleştirilmesi hatta çiğnenmesine kadar çeşitli tepkiler yaratmıştır. Bu tepkilerin hafifletilmesi için organizasyonda çeşitli değişiklikler yapılmış ve yeni teknolojiye uygun yeni bir sosyal sistem, dolayısıyla yeni bir sosyo-teknik sistem oluşturulmuştur. Yeni sistem, ne teknolojik bekleyişleri tam olarak gerçekleştirmiş ne de sosyal sistemin bekleyişlerini gerçekleştirmişlerdir. Ancak orta bir yol olarak hem teknoloji sistemin hem de sosyal sistemin daha etkin olmalarını sağlamıştır.

Bu çalışmanın en önemli yanı, bağımsız ve çevresel bir değişken olan teknoloji ile bağlı bir yönetimsel değişken olan organizasyon yapısının belirlenmesi arasındaki ilişkileri göstermesidir.

Organizasyon üzerine yapılan çalışmalarda genellikle duyulan inanç, kullanılan üretim tekniklerinin yani teknolojinin organizasyonlar arasındaki farklılıkları açıklayabilen çok önemli ve vazgeçilmez bir kavram olduğu yönündeydi. Fakat acaba girdileri çıktılara dönüştürmek için kullanılan teknik işlemler bir organizasyonun yapısını ve süreçlerini kesin ve direk olarak belirleyebilir mi? Daha mantıklı olan yanıt büyük olasılıkla "hayır" olacaktır.

Teknolojinin organizasyon yapısının çeşitli yönleri ile ilişkili olduğu görülmektedir, özellikle de biçimiyle. Ayrıca çeşitli çalışmalarda teknolojinin karmaşıklık, kontrol ve merkezkaçlık gibi faktörlerle de ilişkisi ortaya konmuştur. Fakat teknolojinin etkisi tamamen göründüğü gibi olmayabilir. Teknolojiyi kesin bir zorunluluk olarak gören anlayışın pek az destekçisi vardır. Teknoloji, yapıyı dikte eder görünmemektedir. Teknolojinin organizasyonun bütün boyutlarıyla direk bir ilişkisi yoktur, hatta bazılarıyla hiç ilişkisi de bulunmayabilir.

Üzerinde durduğumuz çalışmaların pek çoğu, hakim olan üretim sürecinin mekanikliğinin veya otomasyonunun kapsamı, büyüklüğü konusunda yoğunlaşmıştır. Oysa, organizasyonlar birden fazla teknoloji kullanabilirler. Bu özellikle Perrow ve Thompson'da açıktır. Sadece baskın olan teknolojide veya sadece makinalarda yoğunlaşma, teknolojinin önemini gözden kaçırmaya neden olabilir.

Teknolojiye daha ılımlı yaklaşan başka görüşler de vardır. Bunlar teknolojinin kendisinin çok fazla direk bir etkiye sahip olmadığını fakat diğer değişkenlerle yapı arasındaki ilişkileri değiştirdiğini ifade ederler.

Bazı çalışmalar "iş akışı entegrasyonunun", büyüklüğün etkisi arttıkça, üretici firmalarda hizmet firmalarına göre daha az etkiye sahip olduğunu belirtmişlerdir. Bu, şu anlama gelebilir; bir kere makinalaşmada doğru bir seviye bulununca, teknoloji uzun boylu etkili olmamakta, örneğin büyüklük gibi başka değişkenler daha önemli hale gelmektedir. Benzer bir şekilde, Woodward'ın ve Thompson'ın teknolojik sınıflandırmalarının niteliksel olarak birbirinden farklı olduğunu söyleyebiliriz. Büyüklük, otonomi gibi değişkenlerin etkileri bize teknolojiye göre olan farklılıkları ve yapının teknolojinin direk bir sonucu olmadığını gösterebilir.

Başka bir nokta, teknolojik zorunluluk üzerine yapılmış çalışmaların sayısı, diğer değişkenler ile yapı arasındaki ilişkinin daha güçlü olduğunu ifade eden çalışmalardan sonra artmıştır. Ve bu çalışmalarda teknoloji dışındaki başka değişkenlere yer verilmemiştir, sonuç olarak biz bu bulguların diğer faktörlerle daha iyi açıklanıp açıklanamayacağını bilemiyoruz.

Bir iddiaya göre, teknoloji tarafından belirlenen bir yapının, büyüklük tarafından belirlenen bir yapıya göre daha güçlü olduğu teorik olarak açıklanabilir. Öyleyse teknoloji büyüklükten önce gelir ve büyüklük de yapıyı izler, yalnızca teknoloji mantıksal olarak yapıya yol açar. Tabii ki bu iddia, yalnızca olayların doğru sıralanışını kapsar. Öte yandan olayların gerçekte izlediği sıralanışı bilemeyiz. Bu durumda bu tartışma sürer; hangisi önce gelir, büyüklük mü, teknoloji mi? Pek çok organizasyon geliştiği, büyüdüğü, battığı ve zaman içinde değiştiği için bu tartışma sık sık konu dışı kalır. Ürün seçimi, rekabet, tahmin edilen talep, uygun kaynaklar ve benzeri etkenlerin hepsinin birden operasyonların derecesi ve teknoloji üzerinde belki eş zamanlı eşit etkileri olabilir.

Bir firma sonraki döneminde, benzer faktörlerin gerekli kıldığı strateji değişikliklerini bulabilir, ve operasyonların derecesini arttırabilir, ürün hattını özelleştirebilir daha katı bir teknolojiye yönelebilir. Bizim çalışmalarımızda, yöneticilerin kendi tercihlerini yaparken nasıl sınırlandırıldıkları konusunda elimizde pek fazla şey yoktur. Bu teknoloji/zorunluluk perspektifi için anahtar bir tartışmadır. Eğer yöneticilerin teknoloji ne olursa olsun hatırı sayılır ölçüde çok seçenekleri varsa o zaman zorunluluk argümanı için basit bir temel vardır.

İronik bir şekilde en teorik model Perrow ve Thompson tarafından geliştirilmiştir. Fakat deneysel test için en az sayıda konuları vardır. Mevcut araştırmaların çoğu teknolojinin yapıyı nasıl ve neden etkilediğini apaçık gösteren modellerin ışığında yapılmamıştır. Perrow ve Thompson'ın her ikisinin de buna niyetlenmelerine rağmen onların modellerinin doğruluğu için doğrudan kanıtlar gösterilemez. Teknolojiyi daha teorik ya da daha deneysel olarak kanıtlamaya karar vermek çok zordur. Bizce teknolojinin önemini kanıtlamak deneysel olmaktan daha çok teoriktir.

Temel çalışmalar arasında bir kıyaslama yapmak, tanımlar, ölçümler ve organizasyon örnekleri ve enformasyonun analiz ediliş yolları arasındaki farklılıklar nedeniyle çok kolay değildir.

Araştırmacılar arasında teknolojinin tanımı konusunda, ve bunun nasıl ölçüleceği konusunda oldukça fazla görüş ayrılığı vardır. Bu çalışmaların karşılaştırılmasını zorlaştırmaktadır.

Ayrıca, çalışmalar değişik örnekler üzerinde yapılmışsa da üretim firmaları ağır basmaktadır. Bu da genel bir bakış açısını etkileyebilir.

Bir başka önemli nokta, firmaların aynı anda farklı teknolojiler kullanabileceğidir. Bir çok araştırma tüm organizasyonda sürekliliğe sahip teknoloji üzerinde durmuştur. Oysa teknoloji kalitatif farklılıklar gösterir ve organizasyon baskın olan teknolojiler kapsamında sınıflandırılırsa yapı üzerindeki diğer faktörlerin etkinliği gözden kaçabilir, ihmal edilebilir.

Durumsallık yaklaşımının ana fikri, bir organizasyonun yapı ve süreçlerini belirleyen unsurların, organizasyonun kullandığı teknoloji ile organizasyonun ilişkili olduğu çevresel unsurlar olduğudur. En iyi ve uygun organizasyon yapısına, sadece belirli organizasyon prensiplerini uygulamakla değil, fakat bu ilkeleri teknoloji ve çevre değişkenleri ile ilgilendirerek durumun özelliklerine göre uygulamakala elde edebiliriz. Organizasyon içi faktörler bağımlı değişken, teknoloji ve çevresel unsurlar bağımsız değişkenlerdir.

Durumsallık yaklaşımı, Klasik yaklaşımdan farklı olarak açık sistem modelini temel alır. Yani organizasyon dışsal unsurlarla sürekli etkileşim içerisindedir ve kaynaklarının bir kısmını bu amaçlar için kullanır.

Durumsallık yaklaşımı sürekli değişen çevre koşullarına ayak uydurabilmek ve tüm dünyada yer edinebilmek için Klasik yönetim teorilerinden sonra çok önemli bir gelişme olmuştur. Baş kısımda da belirttiğimiz gibi özellikle teknoloji alanında inanılmaz değişim ve gelişmeler yaşanmakta, toplumların değer yargıları, devletlerin özellikleri sürekli değişmektedir. Küresel dünyada yer almak isteyen bir organizasyonun bunlara seyirci kalması ve kendi bildiği yolda ilerlemesi epey zordur. Faaliyet gösterdiği alana, ülkeye, çalıştırdığı işgücünün niteliğine ve kullandığı teknoloji düzeyine göre organizasyon yapısını belirlemek, içinde bulunduğu şartlar nasıl gerektiriyorsa o şekilde kendini oluşturmak zorundadır. Görüldüğü gibi teknoloji de bu değişkenler içinde çok önemli ve farklı bir yere sahiptir. Tüm bu araştırmalardan çıkarabileceğimiz genel sonuç, teknolojinin organizasyon yapısı üzerinde çok kesin bir zorunluluk olmasa bile, asla gözden kaçırılmaması gereken çok önemli bir etken olduğudur.